U ponedjeljak, 6. oktobra 2025. godine, u Evropskoj kući u Podgorici, održana je 3D izložba predmeta i panel diskusija pod nazivom “Zelene inovacije za održivu ekonomiju”, u okviru projekta “Butt2Better – Od toksina do inovacija”.
Događaj je organizovala Fondacija za promovisanje nauke PRONA, u saradnji sa NVO ADP-ZID i Prirodno-matematičkim fakultetom Univerziteta Crne Gore, uz podršku Evropske unije i Vlade Crne Gore, u okviru IPA projekta “Western Balkan Eco Innovation and Circular Economy Ecosystem”.
Cilj projekta Butt2Better je rješavanje jednog od najčešćih, ali često zanemarenih oblika urbanog zagađenja – opušaka cigareta. Kroz inovativne metode prerade i primjenu 3D tehnologija, ovaj otpad se transformiše u celulozno-acetatne filamente koji se koriste za 3D štampanje novih proizvoda.
Tokom deset mjeseci realizacije projekta:
– prikupljeno je i reciklirano više od 100.000 opušaka cigareta,
– proizvedeni su filamenti pogodni za 3D štampu,
– realizovane su dvije edukativne aktivnosti: Petodnevni kurs 3D štampe i modelovanja te Eko edukativni kamp “Planeta u tvojim rukama”, u kojima je učestvovalo više od 60 polaznika različitih uzrasta.
Na događaju su predstavljeni brojni predmeti izrađeni od recikliranih opušaka, među kojima su pepeljare, dekorativni elementi i edukativne igračke. Posjetioci su imali priliku da se upoznaju sa procesom transformacije štetnog otpada u koristan resurs, kao i sa idejama mladih inovatora koji su doprinijeli razvoju projekta.
Tokom panel diskusije “Zelene inovacije za održivu ekonomiju”, predstavnici akademske zajednice, civilnog sektora i privrede razgovarali su o značaju ulaganja u eko-inovacije, kao i o važnosti obrazovanja u oblasti održivih tehnologija i cirkularne ekonomije.
Poseban doprinos uspjehu projekta dao je Prirodno-matematički fakultet Univerziteta Crne Gore, na čelu sa dekanom prof. dr Miljanom Bigovićem i njegovim timom hemičara, koji su razvili metod prerade opušaka i dobijanja celuloze-acetata. U prikupljanju otpada značajnu podršku pružile su partnerske organizacije i kompanije – Radio Televizija Crne Gore, OZELENIMO Crnu Goru i restoran “Bar Desetka”.
Tim projekta Butt2Better najavio je da će aktivnosti biti nastavljene i nakon završetka finansijskog perioda – kroz nove kampanje, akcije prikupljanja opušaka i razvoj dodatnih proizvoda od recikliranih materijala.
Projekat Butt2Better predstavlja primjer kako se nauka, inovacije i zajednička odgovornost mogu spojiti u cilju stvaranja zelenije, čišće i održivije Crne Gore – od toksina do inovacija.
